Fəlsəfədə rasionalizm cərəyani və kartezian dilçiliyi: “N. Xomski iherarxiyasi”-na istinadən

Abstract

Təqdim edilmiş araşdırma işində məşhur və nüfuzlu Amerika dilçisi Noam Xomskinin dilin yaradıcı olması prinsipi, özünü “Kartezian dilçiliyi”-nin davamçısı elan etmiş N. Xomskinin buna münasibəti və ya dilin anadangəlmə olması prinsipi, fəlsəfədə rasionalizm cərəyanı və N. Xomskinin bu cərəyan vasitəsilə fikrin interpretasiyası və s. məsələlər araşdırılmışdır. Adı çəkilən məsələlərin həllinə təşəbbüs göstərilmiş və onların həlli üçün müxtəlif yanaşmalardan istifadə edilmişdir. Dilçiliyin “Kartezian” adlandırılan əsas nailiyyətlərindən biri heç nə ilə məhdudlaşmayan dilin düşüncə və özünüifadə vasitəsi kimi sərbəst şəkildə istifadə edilə bilməsidir. Həmçinin təqdim edilən araşdırmada “Sintaktik nəzəriyyənin aspektləri” əsərinə istinad edilərək, yeni terminologiyadan istifadə edilmişdir. Yuxarıda adıçəkilən məsələlər ilə bağlı biz Xomskinin əsərləri təhlil edilmiş, külli miqdarda iqtibaslar və seçmələr gətirməklə dil nəzəriyyəsinin mahiyyəti açıb göstərilmiş, özünü “Kartezian” dilçiliyin davamçısı adlandıran N. Xomskiyə istinadən səriştəlilik və səmərəlilik ayrılmışdır.